"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2017

Ο Περικλής Ροδάκης αφηγείται την απόδραση από τα Βούρλα - Μέρος 2o


(Συνέχεια)


"Στις αρχές του Μάη ένα περιστατικό παραλίγο να βάλει σε κίνδυνο όλη την επιχείρηση. Αργά το βράδυ κάτω στη σήραγγα βρίσκονται δύο από τους κρατούμενοι του κελιού 13 και στα κρεβάτια τους είναι τοποθετημένα ομοιώματα ανθρώπων σκεπασμένα με σεντόνι. Οι εργασίες έχουν προχωρήσει κάτω από το οδόστρωμα της οδού Δαγάνη. Ξαφνικά ένα τζιπ της χωροφυλακής, στο οποίο επιβαίνει ένας αξιωματικός της χωροφυλακής. Σταματά κάτω από τη σκοπιά στο κελί 12. Ακούει δυνατούς θορύβους. Κατεβαίνει, βάζει το αυτί στο οδόστρωμα και ακούει ευκρινέστατα κι άλλο θόρυβο. Τρέχει αμέσως στη διεύθυνση της φυλακής και λέει στον υπαρχιφύλακα υπηρεσίας ότι οι κομμουνιστές φτιάχνουν στοά κάτω από το κελί 12. Αυτός δε δείχνει να τον πιστεύει, αλλά ζητάει καλού κακού να γίνει έρευνα. Ο αξιωματικός ζητάει να πάρει μέρος στην έρευνα αυτή, αλλά το αίτημά του απορρίπτεται, γιατί ο κανονισμός της φυλακής το απαγορεύει. Ένας φύλακας, ο Κρητικός, ο Σταύρος, σπεύδει στην 3η ακτίνα. 

Στο πρώτο κελί φύλαγε σκοπιά για λογαριασμό των κρατουμένων ο νοσοκόμος Πάσιος, που καταλαβαίνοντας τι συμβαίνει αφήνει μια συνθηματική κραυγή. Ο σκοπός του κελιού 13 πιάνει την κραυγή και ειδοποιεί αμέσως αυτούς που δούλευαν στη σήραγγα να σταματήσουν. Στο μεταξύ ο φύλακας φτάνει στο κελί 12, που είχε υποδείξει ο αξιωματικός μετράει τους κρατούμενους και τους βρίσκει σωστούς. Αυτοί "αγανακτισμένοι" από την ενόχληση βάζουν τις φωνές και ο φύλακας φεύγει ζητώντας μάλιστα και συγνώμη. Σταματά μπροστά στο κελί 13, όπου φύλαγε σκοπός ο κρατούμενος Μπαρτζώκας και τον ρωτάει:

- Τι γίνεται εδώ μέσα;
- Κοιμούνται
- Μας είπαν ότι σκάβετε για να το σκάσετε.
- Μπά λάθος κάνουν. Όλοι κοιμούνται.

Ο Σταύρος σκέφτεται πως ίσως είχαν ακουστεί τα τσόκαρα κάποιου κρατούμενου ή πως κάποιος από αυτούς έκανε θόρυβο με τη χειροτεχνία του. Φεύγει μετρώντας τους κρατούμενους του κελιού 13 και φυσικά και τα ομοιώματα. Οι δύο που δούλευαν κάτω δεν είχαν προλάβει να ανέβουν και καταλαβαίνει κανείς τι θα σήμαινε αν εμφανιζόταν εκείνη την ώρα οι κρατούμενοι της στοάς. Ο κίνδυνος προσωρινά έχει περάσει. Ο φύλακας αναφέρει πως όλα είναι εντάξει, μα ο αξιωματικός χωροφυλακής είναι δύσπιστος. Ξαναπήγαινε στην οδό Δαγάνη, βάζει το αυτί στο οδόστρωμα, μα τώρα δεν ακούει πια τίποτα..

Μόλις επικρατεί ησυχία, αυτοί που δούλευαν στη σήραγγα βγαίνουν στο κελί και πετούν στην τρύπα τα ομοιώματα. Μετά τοποθετούν προσεκτικά μια τσιμεντένια πλάκα που είχαν φτιάξει για καπάκι, πάνω στο στόμιο και περνούν όλο το κελί με ασβέστη έτσι ώστε να μη φαίνονται οι χαραμάδες. Είχαν επίσης φροντίσει να υπάρχει χαλίκι κάτω από την πλάκα, για να μην ακούγεται κούφιος θόρυβος αν κάποιος τη χτυπούσε. Την άλλη μέρα γίνεται λεπτομερής έρευνα ιδιαίτερα στο κελί 12, όπου αναστατώνονται τα πάντα και στη συνέχεια στο κελί 13. 

Ο αρχιφύλακας Μπραϊμης, γνωστός "κομμουνιστοφάγος" της εποχής πιστεύει πως δε συμβαίνει τίποτα, μα δεν μπορεί και να ησυχάσει, μια και ο αξιωματικός της χωροφυλακής επιμένει. Για σιγουριά, οι αρχές αποφασίζουν να ανοίξουν χαντάκια στην οδό Δραγάνη, το ύψος όμως του κελιού 12 που απείχε τουλάχιστον 10 μέτρα από τη σήραγγα. Φυσικά δε βρίσκουν τίποτα και σταματούν κάθε άλλη έρευνα. Μετά τη δοκιμασία αυτή, το σκάψιμο θα σταματήσει για 15 περίπου μέρες. Μερικοί μάλιστα από την επιτροπή προτείνουν τη ματαίωση της απόδρασης. Ύστερα από λίγες μέρες όμως οι εντυπώσεις από το περιστατικό ατονούν. 

Μετά από 15 μέρες, όπως είπαμε, η δουλειά ξαναρχίζει. Το έδαφος δεν είναι πια βραχώδες, και μπορεί να ανασάνει κανείς καλύτερα γιατί δεν υπάρχει πολλή σκόνη. Γεννώνται όμως καινούργια προβλήματα: Η στοά πρέπει να υποστυλωθεί γιατί δεν είναι και σίγουρο πως τα τοιχώματα θα αντέξουν στο βάρος των τροχοφόρων που περνούν από πάνω. Για υποστυλώματα χρησιμοποιούνται σανίδια από τα κρεβάτια, παραθυρόφυλλα και ότι άλλο πρόχειρο. Η δουλειά στη σήραγγα ήταν κάτι ασύλληπτο στην κοινή λογική. Οι άνθρωποι που δούλεψαν εκεί κάτω έδειξαν τρομερή θέληση και αποφασιστικότητα και πρέπει να ομολογήσω πως όταν βρέθηκα εκεί μέσα- κατά τη διαφυγή μου- ένιωσα πραγματικά δέος. Εκεί μέσα ήταν δύσκολο και να συρθεί ακόμα, όχι να δουλέψεις τόσους μήνες!

Πλησιάζουμε πια στον τοίχο του εργοστασίου. Εκεί κοντά μια σωλήνα ύδρευσης τρυπάει τη σήραγγα στη μέση. Αναγκαζόμαστε να ανοίξουμε λάκκο κάτω από το σωλήνα για να περνάμε. Ο λάκκος κάθε τόσο γεμίζει βρωμόνερα προφανώς από κάποια διαρροή υπονόμου. Χρησιμοποιούμε κολόνια. Εδώ βουλώνει κι ο υπόνομος της βροχής που ρίχναμε το "ρεβύθι". Προχωρώντας προσκρούσαμε σε τσιμεντένιο όγκο. Ο Μυριανθόπουλος διαπιστώνει πως είναι το πέδιλο που πάνω του στηρίζεται η γωνιακή κολώνα του εργοστασίου. Προχωράμε τώρα αριστερά, σύριζα στην γωνιακή κολώνα. Σε δύο μέρες βρήκαμε τον τοίχο των λουτρών που ήταν λίγο ψηλότερα από την στοά. Είχε κάπου 0,90 μέτρα πάχος. Τρυπώντας τον προσεκτικά ανακαλύψαμε μπροστά μας έναν μεγάλο βόθρο που χύνονταν τα νερά των λουτρών. 

Από την άλλη τρύπα που ανοίξαμε, η επιφάνεια των νερών απείχε ενάμισι μέτρο. Η οροφή του βόθρου που ήταν και δάπεδο των λουτρών, βρισκόταν σε απόσταση περίπου ενός μέτρου από το μικρό μας άνοιγμα. Η ανακάλυψη του βόθρου ήταν πράγματι θείο δώρο. Μας έσωσε από τις πέτρες και αποτελώντας καθοδηγητικό νήμα, μας προσδιόριζε καθαρά το ακριβές σημείο της εξόδου. Η μεγάλη στιγμή φαινόταν πολύ κοντά πια. Με ενθουσιασμό καθαρίσανε τη στοά πετώντας τα μπάζα στο βόθρο. Σε δύο μέρες, εκείνη η απαίσια στενή σωλήνα μεταβλήθηκε σε πραγματικό τούνελ, άνετο, καθαρό, φωταγωγημένο. Μπορούσες τώρα να μπουσουλάς ελεύθερα κι όχι να σέρνεσαι σαν το φίδι. Χαίρεσαι να τη βλέπεις. Άξια έγινε εκείνες τις μέρες οδός απελευθέρωσης 27 πολιτικών κρατουμένων. 

Βγάζουμε πέτρες μέσα από τον τοίχο δημιουργώντας ένα άνοιγμα και προχωρούσαμε προς τα πάνω κατά την οροφή της δεξαμενής. Όταν φτάσαμε λίγο πιο πάν από την οροφή βόθρου -δάπεδο λουτρού, ανοίξαμε μια μικρή τρυπίτσα στην εσωτερική πλευρά του τοίχου. Η στοά φωτίστηκε από το φώς της μέρας που ερχόταν από τα λουτρά. Στήσαμε εκεί μόνιμο παρατηρητήριο και γράφαμε το κάθε τι που βλέπαμε και ακούγαμε. Δεν χωρούσε αμφιβολία πως βρισκόμαστε μπροστά στα λουτρά του εργοστασίου. Ήταν ακριβώς όπως μας περιγράψανε οι κοπέλες που τα είχαν επισκεφτεί.

Βρισκόμαστε πια στο τέλος. Σε 3 μέρες φεύγουμε. Δεν έχουμε παρά να τραβήξουμε κάμποσες πέτρες να κάνουμε  στα γρήγορα ένα άνοιγμα πάνω από το δάπεδο απέναντι από την πόρτα και να αρχίσει η αποσυμφόρηση της φυλακής από το σωλήνα διαφυγής που είχαμε δημιουργήσει δουλεύοντας πέντε μήνες. Όλα τώρα φαίνονται υπέροχα εύκολα. Φοράς τα καλά σου, από πάνω πιτζάμες, βάζεις ένα μαντήλι στο κεφάλι σα σκουφάκι, σκεπάζεις τα παπούτσια και τις άκρες της πιτζάμας στον αστράγαλο με κάλτσες, κατεβαίνεις στο πηγάδι, φτάνεις στη φωταγωγημένη στοά, αρκουδίζεις άνετα αν δεν είσαι χοντρός και σε λίγες στιγμές φτάνεις στο τέρμα. Ανεβαίνεις το δεύτερο πηγάδι της εξόδου. Δύο χέρια μέσα από τα λουτρά σε βοηθούν να σαλτάρεις εκεί. Πετάς το μαντήλι και τις κάλτσες, τις πιτζάμες, ρίχνεις μια ματιά στον καθρέφτη των λουτρών κι έτσι βγαίνεις στην αυλή. Βγαίνεις από τη μεγάλη πόρτα του εργοστασίου, από όπου τις εργάσιμες μέρες μπαινοβγαίνουν τα φορτηγά, διασχίζεις το δρόμο του εργοστασίου μπροστά από το σπιτάκι του φύλακα και βρίσκεσαι λεύτερος στην οδό Κανελλοπούλου."


(συνεχίζεται)


Τύπος της εποχής για την απόδραση των Βούρλων











1 σχόλιο:

  1. Πολύ σωστά βάζετε τα πρωτοσέλιδα του τύπου της δεξιάς, γιατί κάποιοι δυστυχώς δεν ξέρουν, ή κάνουν πως δεν ξέρουν τα πέτρινα εκείνα χρόνια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή